İş Hayatı - Tecrübe ve Tecrübesizlik

Gün geçtikçe zorlaşan iş hayatı ve aslında ondan daha da zor hale gelen yeni bir iş bulma serüveni... 

Elaman ilanlarının büyük bir kısmı tecrübeli personeller için yayınlanıyor. Tecrübe süresi olarak en az 3 ile 5 yıllık deneyimler beklenirken, sadece yıllanmış olmanızı değil aynı zamanda bazı paket programları bilmenizi ve/veya bazı uzmanlık yetkinlikleri ile ilgili belgelerinizin olmasını da sizden istiyor. İş dünyasına ilk kez adım atacak olan kişiler ise bu ilanlara bakarak "Siz bizi işe almazsanız biz ne zaman deneyim kazanacağız?" diyorlar haklı olarak. 

Peki neden firmalar deneyimsiz kişilerle çalışmak istemiyor? Çünkü deneyimsiz personel ile ilgili zaman ve maliyet açısından kritik olan bazı noktalar var. Başlıca nedenlerine bakacak olursak; 

- İş hayatına adaptasyon süreci ve/veya sorunu : Şimdi bazılarınızın kafasında bu da nedir yahu? diye bir soru oluşurken; İnsan kaynakları,eğitim ve yönetim departmanında görev alan arkadaşlarım ne demek istediğimi anlayarak derin bir 'offfff' çektiler bile. Şöyle ki; yeni iş hayatına atılan ya da kurumsal bir firmada ilk iş deneyimi olacak kişileri çok uzun bir süreç bekliyor. Kurum içindeki çalışanlar ve müşteriler ile olan iletişiminden (yöneticilerine hocam,abi,abla diyenden, üst düzey bir yönetici ve/veya müşterilerin yanında olmadık bir laf edene kadar ne düşünürseniz artık) tutunda , yazılı iletişim yöntemine (Biz ne mailler gördük,oku oku öldük) kadar uzun ve zor bir adaptasyon yolculuğu bu arkadaşları bekliyor. Kurumsal iş hayatında olan ve acemilik döneminde bu tür iletişim kazaları geçirmemiş ya da şahit olmamış kimse yoktur herhalde :) Firmalar bu ve benzeri iletişim kazalarını engellemek, kurum kültürüne ve iş hayatına alışma evresini minimum seviyede tutmak adına deneyimli personel tercih edilebiliyor. 

- Mevcutta çalışan deneyimli personelin verimliliğine negatif etki; Adaptasyon ve İşi öğrenme esnasında yeni personeliniz, ona  mentörlük yapan mevcut çalışanınızın hızını yavaşlatıp, verimlilik kaybı yaşatmasına sebep olabiliyor. (ki genelde oluyor) Bu durum da paralel olarak firmanın parasal kaybına neden olabiliyor. Aynı zamanda deneyimli personelin performans değerlendirmesini yapılırken, yaptığı koçluk ve mentörlük prim sistemine dahil edilmiyorsa, mentörün performans değerleri doğal olarak düşük çıkıyor. Akabinde ise  para kaybına uğrama ve başarısız gözükme gibi acı bir gerçek bu personeli bekliyor. Bu acı deneyim, koçluk ve mentörlük yapan kişilerin daha sonraki mentörlük süreçlerinde yeni arkadaşlarına karşı tutumlarını da değişmektedir. Yani size mentörlük yapan kişiyi sürekli şikayet eden ve/veya işi öğretmekten ziyade kendi işini yetiştirmeye çalışıp sizi başından savuşturan biri olarak görürseniz şaşırmayın. Çift taraflı yaşanacak olan bu performans kaygısından dolayı da deneyimli personel tercih ediliyor. 

- İş yeri için oluşan finansal risk; Deneyimsiz personellerin, deneyimlilere nazaran finansal veya fiziki hasar riskinin yüksek olduğu zaten öngörülebilir bir durumdur. Bir hesaplamanın yanlış yapılmasından, işlemin eksik ve hatalı yapılmasına kadar direk finansal zararlardan tutun da, müşteriye vermiş olduğu hatalı bilgilendirme - işlemden ötürü meydana gelen dolayı finansal zarara kadar birçok finansal riski bünyesinde barındıran acemiuslar firmalar tarafından tercih edilmeyebiliyorlar. (Acemius: yeni plaza gören masum beyaz yakalı)  Bu maddeler yetmezmiş gibi bir de tam adaptasyon sürecini bitirdi derken bir de bakarsınız personeliniz çalışmaktan sıkılmış. Evet evet yanlış okumadınız o kadar para ve emek harcayarak eğitimini ve oryantasyonunu tamamlayarak tam sizin için verimli bir personel haline getirdiğiniz çalışanınız sıkıldı.(Bana gelip sıkıldığı için işten ayrılmak istediğini söyleyen, henüz 6 aylık bir iş deneyimi bile olmayan insanları bildiğim için bunları söylüyorum.) Yaşadığım deneyimlere göre, daha önce herhangi bir iş tecrübesi olan insanların genel olarak daha verimli ve uzun süreli çalıştığını söyleyebilirim (Turnover riski düşük diyerek şuraya bir plaza dili de ekleyeyim. havalı gözüksün) 

. Tabi her tecrübesiz arkadaşım için söyleyebileceğim bir şey değil ama ek olarak; iş hayatında tecrübesi olan çalışanlar daha hızlı adaptasyon süreci yaşayarak, ufak tefek olumsuzlukları kendilerine bir engel olarak görmüyorlar diyebilirim. 

Aslına Bakarsanız,Alt yapıdan sporcu yetiştirmek nasıl mantıklıysa, firmalar içinde sıfırdan bir elemana uzmanlık kazandırmak o kadar mantıklıdır. Personeli alır istediğiniz yetki ve yetkinlikle 
donatırsınız. Bu yatırımları yaptığınız personelin sizinle olan bağıda güçlenmiş olur. Yeni eleman yetiştirmek bu kadar avantajlı ise neden tercih edilmiyor derseniz? Tamamen duygusal derim. Gün geçtikçe zorlaşan rekabet şartları, firmaları kar marjlarını azaltarak daha düşük fiyatlara işler almak zorunda bırakıyor. Düşük fiyatla yaptıkları işten kar elde edebilmek adına en ufak masraf kalemlerinden bile (sinekten yağ çıkartmak misali) tasarruf etmek için kemer sıkma stratejileri geliştirilirken, diğer taraftan personelleri üzerinde ağır bir performans,hedef,karlılık baskısı yaparak şirket karlılığını arttırmaya çalışılıyor. Durum böyle olunca en başta dediğim gibi zaman ve maliyet ikilisi sebebiyle, tecrübeli personel iş dünyası çarkları arasında yoğrulmaya ve yorulmaya devam ederken, deneyimsiz arkadaşlar sistem tarafından çok çabuk kabul edilmiyor. Haydi hepinize hayırlı işler. 

Oktay KENDİRCİ

İnsanlar yavaş yavaş inanmamayı,güvenmemeyi, 
sevmemeyi ve kronik şüpheci olmayı öğrenir. 
Bu gerçekleştiğinde artık ne yazık ki çok geçtir. 
İnsanların "Tecrübe" dediği şey budur. 
Kalbiyle bağlantısını kaybetmiş bir insana "Tecrübeli" denir. 
Sigmund Freud